“`html

Hindistan ve Pakistan Arasındaki Keşmir Sorunu: Tarihsel Gözden Geçirme ve Son Gelişmeler

22 Nisan 2023 tarihinde Hindistan’ın Cammu Keşmir bölgesindeki Pahalgam’da turiste yönelik gerçekleştirilen silahlı saldırıda 26 kişi yaşamını yitirirken, birçok kişi yaralanmıştır. Hindistan hükümeti, bu saldırının arkasında Pakistan’ın olduğunu öne sürse de, Pakistan bu iddiaları şiddetle reddetmiş ve uluslararası bir soruşturma sürecine destek verme niyetini dile getirmiştir.

Saldırının ardından iki ülke arasında gerginlik tırmanmış, Hindistan’ın Pakistan’daki hedeflere yönelik gerçekleştirdiği füze saldırıları, bu iki nükleer güç arasındaki çatışmayı daha da derinleştirmiştir. Keşmir meselesi ise yıllardır devam eden bir krizdir; 1947’de Hindistan ve Pakistan’ın bağımsızlığını kazanmasından bu yana bu durum zaman zaman karışıklıklarla, zaman zaman ise barış yolunda adımlarla şekillenmiştir. Gelin, Keşmir’in karmaşık tarihine daha yakından bakalım…

1947: Savaşın Tohumları

Keşmir, Hindistan ve Pakistan’ın ayrıldığı günden beri mücadele edilen bir bölge olarak öne çıkmaktadır. 1947 yılında Britanya, Hindistan’ı iki ülkeye ayırdı: Pakistan, Müslüman çoğunluğa sahipken, Hindistan Hindu çoğunluk ile oluşturuldu. Ancak Keşmir’in durumu hâlâ belirsizdi.

Kısa süre içerisinde hem Hindistan hem de Pakistan bu bölge üzerinde hak iddia etmeye başlayınca askeri çatışmalar kaçınılmaz hale geldi. Keşmir’in Hindu hükümdarı Mihrace Hari Singh, bağımsızlık iddiasını ilk başta reddetse de, sonrasında Pakistanlı milislerin müdahalesi ile Hindistan’a katılma kararı aldı. Fakat, halkın çoğunluğunun Müslüman olması bu duruma itiraz etti ve protestolar baş gösterdi. Kaos ortamında yardım istemesi üzerine, Hindistan bölgeyi işgal etmeye başladı.

Hindistan ile Pakistan arasındaki Keşmir konulu ilk savaşı, 22 Ekim 1947’de başlayan çatışmalar izledi.

1949: Geçici Ateşkes

Birleşmiş Milletler, Keşmir’de ateşkes sağlanması adına girişimlerde bulundu ve burada yaşayan halkın kendi kaderini tayin etme hakkının tanınmasını talep etti. Bu süreç sonucunda, 1 Ocak 1949’da ilk savaş sona ermiş oldu.

Ateşkes anlaşması çerçevesinde Keşmir, Hindistan ve Pakistan olarak ikiye bölündü; toprakların büyük bir kısmı Hindistan’a, geri kalanı ise Pakistan’a geçti. Her iki taraf da bu durumu geçici kabul etti ve kalıcı bir çözüm umudunu sürdürdü.

1965: İkinci Çatışma

1965 yılına gelindiğinde, iki ülke arasındaki gerginlik yeniden alevlenmişti. Ağustos ayında Pakistan, işgal altındaki bölgeden Hindistan tarafına geçerek çatışmalara yol açtı. Savaş sadece üç hafta sürdü, ancak kanlı geçti.

Ocak 1966’da, Hindistan ve Pakistan, gelecekteki sorunları barışçı yollarla çözme taahhüdü veren bir anlaşma imzaladı. Ancak bu barış süreci de uzun sürmedi.

1972: Keşmir Resmen Bölündü

Yeni Delhi, Doğu Pakistan’daki bağımsızlık hareketlerini destekleyince, Pakistan yeniden savaş açmak zorunda kaldı. 1971’deki savaşın ardından Doğu Pakistan bağımsız bir devlet olan Bangladeş’e dönüştü. Bu süreçte iki ülke, Keşmir konusunu yeniden gündeme taşıdı ve 2 Temmuz 1972’de Şimla Anlaşması imzalandı; ancak pratikte pek değişiklik olmadı.

1987: Halk İsyanları

1987 yerel seçimlerinde yaşanan usulsüzlükler, Keşmir’de militan grupların ortaya çıkmasına zemin hazırladı. Keşmir’deki siyasi çalkantılar, güvenlik güçlerinin bölgeye ek birim göndermesine yol açtı. Sonraki yıllarda, on binlerce şiddet olayı yaşandı ve iki ülkenin de nükleer silah geliştirmeye yönelmesi, durumu daha da tehlikeli hale getirdi.

2019: Hindistan’ın Yeni Yaklaşımı

2019’da yaşanan bir terör saldırısı, Hindistan ve Pakistan ilişkilerini tekrar gergin bir hale getirdi. Hindistan, 44 güvenlik görevlisinin ölümüne neden olan saldırıyı, Pakistan’a mal etti. Misilleme olarak Hindistan, Pakistan kontrolündeki hedeflere hava saldırıları düzenledi. Bu süreçte, Hindistan Keşmir’in özerk statüsünü iptal ederek bölgedeki denetimini sıkılaştırdı.

22 Nisan 2023: Yeni Terör Saldırısı

Son olarak, 22 Nisan’da Pahalgam’da gerçekleştirilen terör saldırısında, aralarında turistlerin de bulunduğu 26 kişi hayatını kaybetti. Hindistan hükümeti, suçlamalarını Pakistan’a yöneltirken, saldırıyı kınayan Pakistan, uluslararası bir soruşturmada iş birliğine hazır olduklarını belirtti. Ancak bu açıklamalar, Hindistan’ın tepkisini yatıştırmaya yetmedi.

Sonuç olarak, Hindistan’ın Pakistan’daki hedeflere düzenlediği füze saldırıları, Keşmir sorununu bir kez daha sıcak çatışma haline getirdi ve bölgedeki gerginliğin daha da artmasına sebep oldu. İki ülke arasındaki bu karmaşık ilişki, tarih boyunca hemen hemen hiçbir dönemde huzur bulamamıştır.

“`